Aanleiding
Het idee voor de ontwikkeling van deze site is ontstaan tijdens onderzoek dat ik voor mijn masterthesis heb uitgevoerd. Ik heb onderzocht in welke mate er kenmerken van koloniale nostalgie aanwezig zijn in bordspellen.
Het onderzoek heeft als 'bijvangst' een overzicht opgeleverd van in Nederland verschenen bordspellen waarin een koloniaal thema is verwerkt. Ik vind deze informatie te waardevol om te laten verstoffen in een scriptie-archief. Vandaar deze website
Doelstelling
Het koloniale verleden van Nederland heeft op allerlei manier haar sporen nagelaten in de huidige samenleving. Toch heeft het een relatief kleine plaats in het het collectieve geheugen. Veel kleiner dan bijvoorbeeld de Duitse bezetting. Ondanks de geringe plaats in het collectieve geheugen, heeft het koloniale verleden invloed op wijze waarop wij denken over en kijken naar onze samenleving, vaak zonder dat we ons daarvan bewust zijn. Door middel van deze website probeer ik een bijdrage te leveren aan het vergroten van het 'koloniaal bewustzijn'.
--
collectie Moluks Historisch Museum
Een suggestie voor een nieuw bordspel? (Bron: Graham Turner/Guardian News & Media)
Opbouw lessenserie
Deze lessenserie bestaat uit vier lessen rondom Nederlandse koloniale bordspellen. De structuur is opgebouwd op basis van de periodisering die grotendeels overeenkomt met de 10 tijdvakken die gehanteerd worden in Nederlandse geschiedenisonderwijs.
De periodes 1874-1903, 1904-1949 en 2002-2017 kennen dezelfde structuur. Periode 1949-2002 kent geen koloniale bordspellen. Leerlingen ontwerpen hier zelf een spel.
Elke les begint met een korte een korte introductie op het tijdvak. Het is raadzaam om voor aanvang van de lessenserie een introductieles in te plannen om een inschatting te maken van de voorkennis van de leerlingen. Zo komt in beeld welke onderdelen extra aandacht nodig hebben.
Doelgroep en aansluiting onderwijsprogramma
De lessenserie is bedoeld voor leerlingen uit de bovenbouw havo/vwo. De behandelde onderwerpen sluiten aan bij de oriëntatiekennis uit het examenprogramma havo/vwo (domein C). De opdrachten in deze lessenserie doen een beroep op historische denk- en redeneervaardigheden uit domein A. De lessenserie kan als thema in het examenprogramma worden opgenomen.
Examen HBS Bandung 1924 (bron: Pinterest)
perspectieven-web geschiedenis (Logtenberg, Storck, Wansink)
Verantwoording didactiek
Bestudering van het koloniale verleden vraagt vanuit mijn visie om een benadering vanuit meerdere perspectieven. Bij het ontwerp van deze lessen is daarom gebruik gemaakt van het perspectieven-web van Logtenberg, Storck en Wansink). Dit is een tool die docenten helpt om in geschiedenislessen multiperspectiviteit zichtbaar te maken. Het model hanteert zeven verschillende kijkrichtingen en drie temporele dimensies (zie afbeelding).
Bij de vragen in deze lessenserie is ernaar gestreefd, voor zover de spellen het toelieten, om de verschillende kijkrichtingen en temporele kaders aan bod te laten komen. Voor een uitgebreide toelichting verwijs ik naar het verantwoordingsdocument.
Praktische aanwijzingen
De website biedt leerlingen de mogelijkheid om zelfstandig met de lessen aan de slag te gaan. Advies is om leerlingen in twee- of drietallen te laten werken. De opdrachten nodigen uit tot het uitwisselen van ideeën en het zoeken naar verklaringen. De lessen krijgen een meerwaarde als aan het eind van de les de bevindingen ook plenair gedeeld worden.
Er is bij de vragen een onderscheid gemaakt in complexiteit. De eerste vraag bij een spel is reproducerend van aard en kan meestal op basis van de beschrijving beantwoord worden. De meest complexe vragen zijn voorzien van een sterretje. Deze kunnen als verrijking of uitdaging worden gebruikt. In het verantwoordingsdocument is een antwoordmodel opgenomen.
Mulo in Paramaribo 1947 (Nationaal Archief)
Heeft u opmerkingen, suggesties, vragen, aanvullingen, correcties of meent u dat de digitale beschikbaarstelling van bepaald materiaal inbreuk maakt op enig recht dat u toekomt of uw (privacy)belangen schaadt, dan kunt u uiteraard contact met mij opnemen.