Spelloze periode (1949-2002)

Zoals de titel van deze les aangeeft, verschenen er tussen 1949-2002 geen spellen met een koloniaal thema. In deze les leer je over ontwikkelingen in deze periode en denk je na over over mogelijke verklaringen voor het ontbreken van spellen. In deze les ga je ook aan de slag met ontwerpen van je eigen koloniale bordspel

Dekolonisatie

Op 17 augustus 1945 riep Sukarno de onafhankelijke Republiek Indonesië uit. De Nederlandse regering erkende die onafhankelijkheidsverklaring in eerste instantie niet, wat leidde tot een bloedige onafhankelijkheidsoorlog. Uiteindelijk tekenden op 27 december 1949 de vertegenwoordigers van de Nederlandse regering en Indonesiërs de soevereiniteitsoverdracht.

Migratie

Na 1949 vertrokken veel mensen met een Nederlandse connectie naar Nederland. Het ging bijvoorbeeld om Indonesiërs die een relatie hadden met een Nederlander of Nederlandse ondernemers die in Indonesië een bedrijf hadden.

Een aparte groep emigranten werd gevormd door bewoners van de Molukken. Veel Molukkers dienden in het Koninklijk Nederlands-Indische Leger (KNIL). Velen weigerden bij de soevereiniteitsoverdracht de Indonesische nationaliteit aan te nemen omdat ze als Molukse eilandengroep autonomie wilden. De Nederlandse regering durfde zich hier niet mee te bemoeien en ving de Molukkers tijdelijk in Nederland op. Omdat de Indonesische regering geen autonomie toestond en de Nederlandse regering zich niet in binnenlandse aangelegenheden wilde mengen was van tijdelijke opvang geen sprake. Dit zorgde voor veel ongenoegen onder de Molukkers.

Hoewel de redenen om te emigreren naar Nederland divers waren, was het voor de meesten een enorme overgang. Niet alleen het weer, maar ook de omgangsvormen verschilden enorm. Veel emigranten waren nog nooit in Nederland geweest. Ze kenden het land alleen van schoolplaten en verhalen.

Emancipatie en integratie

De groep Indische migranten werd in Nederland met weinig warmte ontvangen. Door het Aziatische uiterlijk werd deze groep met argwaan bekeken. Ook had men in Nederland weinig begrip voor elkaars problemen. De Nederlanders hadden het idee dat de Indiërs niet moesten klagen over hun leed. Zij hadden niet geleden onder de Duitse bezetting. De Indische migranten hadden echter ook roerige jaren met honger en geweld achter de rug.

Mede doordat het grootste deel van de immigranten de Nederlandse taal beheerste verliep de integratie in de Nederlandse samenleving redelijk soepel.

De Indische 'repatrianten', zoals migranten uit Nederlands Indië vaak worden genoemd, lieten in de loop der jaren meer van zich horen en zien. Er kwam meer begrip voor de moeilijkheden die ze ervoeren tijdens de Japanse bezetting en de onafhankelijkheidsoorlog. Maar ook zijn elementen uit de Indische cultuur, op den duur deel uit gaan maken van de Nederlandse cultuur. Denk bijvoorbeeld aan Indische gerechten als nasi, babi pangang of spekkoek.

Historisch onderzoek

Er is veel onderzoek gedaan naar het koloniale verleden van Nederland. Vanaf het einde van de jaren 1960 kwam er langzamerhand meer aandacht voor het geweld dat Nederlanders gebruikt hebben tegen de bevolking van Indonesië. In het begin dacht men dat dit geweld incidenteel was, maar de laatste jaren tonen verschillende onderzoeken aan dat er met name tijdens de onafhankelijkheidsoorlogen structureel oorlogsmisdaden zijn gepleegd door Nederlandse militairen met medeweten en in opdracht van hun leidinggevenden.

Discussies

De koloniale geschiedenis van Nederland levert regelmatig discussies op tussen verschillende groepen in de samenleving.

Sommige groepen beweren dat de Nederlandse overheid meer moet doen om de bevolking bewust te maken van de misstanden uit de koloniale geschiedenis, bijvoorbeeld de rol van Nederland in de slavenhandel en uitbuiting en ongelijke behandeling van de bevolking in de kolonies. Andere groepen vinden het overdreven dat de Nederlanders zich in de huidige samenleving verantwoordelijk moeten voelen voor wat er in het verleden is gebeurd of benoemen dat kolonialisme de inheemse bevolking ook veel goeds heeft gebracht.

Opdracht

Je hebt allerei spellen geanalyseerd. Je hebt geleerd hoe spellen door middel van illustraties en spelregels uitingen van waarden in zich kunnen hebben.

De lessenreeks over koloniale bordspellen wordt afgesloten met een praktische opdracht waarbij je zelf een spel ontwerpt aan de hand van een onderwerp uit de koloniale geschiedenis.

Het eindproduct bestaat uit een spel (bord, kaarten, fiches etc) en een handleiding. Het moet voor de speler duidelijk zijn binnen welke context (tijd, plaats, gebeurtenis) het spel zich afspeelt.

Eisen aan de opdracht

Kies een thema, gebeurtenis, ontwikkeling dat nog niet aan orde is geweest in de lessen. Dat mag uit de periode tussen 1949 en 2002 zijn, maar je kunt ook een onderwerp kiezen uit een voorgaande periode, zolang er maar een relatie is met de Nederlandse koloniale geschiedenis.

Het spel dat je maakt, ontwikkel je op basis van hedendaagse denkbeelden en inzichten over kolonialisme. Bedenk welke waarden je in je spel wilt benadrukken en hoe je deze verwerkt in illustraties, teksten, spelregels en speldoelen.

De Tielman Brothers, een voorbeeld van Indorock.

Spekkoek (bron: smulweb.nl)

beoordelingscriteria

Inhoud

Historische accuratesse;
Context is helder voor buitenstaanders;
In het spel zijn waarden te herkennen in illustraties, teksten, spelregels en speldoelen.

Vorm

Uiterlijke verzorging (afwerking, taalverzorging);
Gameplay (hoe is het om het spel te spelen);
Originaliteit (onderwerp/uitvoering).

Suggesties

kijk verder dan Indonesië
In de reeds bestaande spellen is er uitsluitend aandacht voor Nederlands-Indië. Het koloniale verleden heeft ook betrekking op andere gebieden. Denk aan Suriname, de Antillen en handelsposten van de VOC en WIC.

Een ander perspectief
De meeste spellen zijn ontworpen vanuit een Nederlands perspectief. Je kunt je spel ook ontwerpen vanuit bijvoorbeeld een Surinaams, Indonesisch of Portugees perspectief.

Nieuwe thema's.
Veel spellen gingen over oorlog, reizen en handel. Zoek verder dan deze elementen. Verdiep je bijvoorbeeld in Indische gerechten die nu deel uitmaken van de Nederlandse keuken, voetballers met koloniale roots of leenwoorden uit Suriname.

Giovanni van Bronckhorst een Molukse (oud) international (Bron: Kick.nl)